รู้จักเรือหางยาวไฟฟ้า

เปลี่ยนหัวใจใหม่ แต่คงร่างกายเดิม — ผสมผสานภูมิปัญญาช่างไทยกับเทคโนโลยีสมัยใหม่

(เลื่อนเพื่อดูภาพเพิ่มเติม)

ปรัชญาการออกแบบ

ข้อดีของเรือไฟฟ้า

ข้อจำกัดที่ต้องรู้

เปรียบเทียบ: เรือดีเซล vs เรือไฟฟ้า

พื้นฐานไฟฟ้าที่ต้องรู้

เข้าใจหน่วยวัดทางไฟฟ้าและสูตรคำนวณพื้นฐาน

หน่วยวัดทางไฟฟ้า

เปรียบเทียบกับน้ำเพื่อให้เข้าใจง่าย

กฎของโอห์ม

กำลังไฟฟ้า (Power)

สูตรอนุพันธ์: P = I² × R หรือ P = V² ÷ R

การคำนวณพลังงานแบตเตอรี่

การต่อวงจรแบตเตอรี่

ระบบขับเคลื่อนและส่วนประกอบ

ทำความเข้าใจส่วนประกอบหลักของเรือไฟฟ้า

ภาพรวมระบบขับเคลื่อน

[แบตเตอรี่] → [กล่องควบคุม] → [มอเตอร์] → [ใบจักร]
     ↓              ↓
   [BMS]        [คันเร่ง]
     ↓
 [Charger]    [หน้าจอแสดงผล]
                    

ส่วนประกอบหลัก

เจาะลึกกล่องควบคุม (Controller)

🔍 กดเพื่อขยายภาพ

⚡️ การต่อสาย Fardriver Controller

• Power Cable: แดง (+) และ ดำ (-) ต่อเข้าแบตเตอรี่
• Phase Cable: U (เหลือง), V (เขียว), W (น้ำเงิน) ต่อเข้ามอเตอร์
• Hall Sensor: ชุด 5 เส้น (แดง, ดำ, เหลือง, เขียว, น้ำเงิน)
• Throttle (คันเร่ง): แดง (+5V), ดำ (GND), เขียว/ขาว (Signal 1-4V)
• Key Switch: ส้ม (ต่อไฟบวกผ่านกุญแจเพื่อเปิดระบบ)
• Three Speed: ชมพู/ดำ/เทา (สำหรับปรับโหมดความเร็ว)

ประเภทของมอเตอร์

การติดตั้งมอเตอร์กับท่อนหาง

หลักการสำคัญ

1. การเยื้องศูนย์ (Alignment): แกนมอเตอร์ต้องตรงกับแกนท่อนหาง เพื่อลดการสั่นสะเทือน
2. การระบายความร้อน: มอเตอร์ระบายความร้อนด้วยน้ำ (Water Cooling)
3. การป้องกันน้ำ: ใช้ซีลป้องกันน้ำเข้ามอเตอร์และชุดต่อแปลง

ขั้นตอนการติดตั้ง

1. ถอดเครื่องยนต์ดีเซลออกจากท่อนหาง
2. ติดตั้งชุด Adapter Plate ที่ใช้สำหรับมอเตอร์ไฟฟ้า
3. ยึดมอเตอร์เข้ากับ Adapter Plate โดยใช้สลักเกลียว
4. เชื่อมต่อแกนขับ (Coupling) ระหว่างมอเตอร์กับแกนท่อนหาง
5. ตรวจสอบการเยื้องศูนย์ด้วย Dial Indicator

แบตเตอรี่และระบบจัดการพลังงาน

เลือกแบตเตอรี่ที่เหมาะสมและเข้าใจการทำงานของ BMS

🔍 กดเพื่อขยายภาพ

ประเภทของแบตเตอรี่

การอ่านสเปคแบตเตอรี่

BMS (Battery Management System)

BMS คือสมองของแบตเตอรี่ มีหน้าที่ 3 อย่างหลัก:

การติดตั้งแบตเตอรี่ในเรือ

ตำแหน่งที่เหมาะสม

• ติดตั้งที่จุดศูนย์ถ่วงของเรือ (Center of Gravity)
• กระจายน้ำหนักเท่ากันทั้งสองข้าง
• ต่ำกว่าระดับน้ำเพื่อลดจุดศูนย์ถ่วง

การป้องกัน

1. กล่องกันน้ำ: IP67 ป้องกันน้ำฝนและคลื่นกระเซ็น
2. การระบายอากาศ: ติดตั้งพัดลมระบายความร้อน (ถ้าจำเป็น)
3. การยึด: ใช้สายรัดยึดแน่น ไม่ให้เคลื่อนตอนเรือกระแทกคลื่น

การทดสอบเรือจริงและวิเคราะห์พารามิเตอร์

เรียนรู้วิธีทดสอบและวิเคราะห์ข้อมูลจากการทดสอบจริง

อุปกรณ์ที่ใช้ในการทดสอบ

ขั้นตอนการทดสอบ

การวิเคราะห์ข้อมูล

การใช้เครื่องมือวัดไฟฟ้า

เรียนรู้การใช้งานเครื่องมือวัดไฟฟ้าอย่างถูกต้องและปลอดภัย

มัลติมิเตอร์ (Multimeter)

แอมป์มิเตอร์แบบแคลมป์ (Clamp Meter)

เครื่องมือเฉพาะทาง

การประกอบมอเตอร์และกล่องควบคุม

เรียนรู้การเชื่อมต่อสายไฟและการจูนมอเตอร์

การเชื่อมต่อสายไฟหลัก

การจูนมอเตอร์ (Motor Tuning)

การต่อคันเร่ง

การต่อสายและตรวจเช็คระบบ

มาตรฐานสายไฟและการตรวจสอบความปลอดภัย

มาตรฐานสายไฟ

อุปกรณ์ป้องกัน

Checklist ก่อนเปิดสวิตช์

การแพ็คแบตเตอรี่

เรียนรู้การประกอบแบตเตอรี่ 12V (4S1P) และ 72V (24S1P)

การเลือกเซลล์แบตเตอรี่

การแพ็คแบตเตอรี่ 12V (4S1P)

1. จัดเรียงเซลล์ 4 เซลล์ต่ออนุกรม
2. Spot Welding เชื่อมแผ่นนิกเกิล (0.15mm × 8mm)
3. ติดตั้ง BMS 12V - สาย Balance: B1-B4
4. ต่อสายชาร์จ C+ และ C-
5. ทดสอบ: วัดแรงดันรวม ควรได้ 12.8V

การแพ็คแบตเตอรี่ 72V (24S1P)

1. จัดเรียงเซลล์ 24 เซลล์ต่ออนุกรม
2. แบ่งเป็น 4 โมดูล × 6 เซลล์
3. Spot Welding แผ่นนิกเกิล 0.3mm × 10mm
4. ติดตั้ง BMS 24S - สาย Balance: B1-B24
5. ติดตั้งเซ็นเซอร์อุณหภูมิ NTC 10kΩ
6. ทดสอบ: วัดแรงดันรวม 76.8V (เต็ม)

การใช้ Spot Welder

ระบบแรงดันสูง 72V

การออกแบบและความปลอดภัยในการทำงานกับระบบแรงดันสูง

การออกแบบระบบ 24S (72V)

การออกแบบระบบ 72V (24S)

ความปลอดภัยในการทำงานกับแรงดันสูง

ขั้นตอนการทำงาน

1. ตัด Main Switch ก่อนเริ่มงาน
2. วัดแรงดันที่ขั้วด้วยมัลติมิเตอร์ ยืนยันว่าไม่มีไฟ
3. ทำงานทีละขั้นตอน ไม่เร่งรีบ
4. มีคนคอยเฝ้าระวังตลอดเวลา

การตรวจสอบระบบเป็นประจำ

เครื่องมือคำนวณไฟฟ้า

คำนวณค่าต่างๆ สำหรับระบบเรือไฟฟ้า

🚀 คำนวณระบบเรือ (แนะนำ) กฎของโอห์ม กำลังไฟฟ้า พลังงานแบต ระยะทาง เวลาใช้งาน/ชาร์จ การต่อแบต ขนาดสายไฟ C-Rate

🚀 คำนวณระบบเรือไฟฟ้า (System Calculator)

เลือกรูปแบบเรือหรือกรอกข้อมูลเองเพื่อคำนวณระยะทางและเวลาใช้งาน

🛶 เรือหางยาวทั่วไป 🚤 เรือเร็ว (Performance) 🎣 เรือประมงเล็ก

1. ข้อมูลระบบขับเคลื่อน

แรงดันระบบ (Voltage) 48V 60V 72V 96V

กำลังมอเตอร์สูงสุด (Max Power - Watt)

ความจุแบตเตอรี่ (Capacity - Ah)

2. พฤติกรรมการใช้งาน

ความเร็วเฉลี่ย (km/h)

การใช้คันเร่งเฉลี่ย (%) (70%)

*ยิ่งเร่งมาก ยิ่งกินไฟมาก

คำนวณผลลัพธ์

พลังงานแบตเตอรี่

0 kWh

ระยะทางที่วิ่งได้

0 km

เวลาใช้งานต่อเนื่อง

0 ชม.

อัตรากินไฟเฉลี่ย

0 Wh/km

📚 ตัวอย่างจากคู่มือ

มอเตอร์ใช้แรงดัน 72V กินกระแส 50A จงหาความต้านทาน

R = 72 ÷ 50 = 1.44 Ω

⚡ Full Load (72V, 100A) 🚤 Cruise (72V, 50A) 💤 Idle (72V, 20A)

⚡ คำนวณกฎของโอห์ม (V = I × R)

กรอกค่า 2 จาก 3 ค่า

แรงดัน (V) แรงดันของระบบ

กระแส (A) กระแสที่ใช้งาน

ความต้านทาน (Ω) ความต้านทานของวงจร

คำนวณ

📖 สูตรที่ใช้

กฎของโอห์ม:
• V = I × R (หาแรงดัน)
• I = V ÷ R (หากระแส)
• R = V ÷ I (หาความต้านทาน)

💡 เคล็ดลับ

• ค่า R ต่ำ = กระแสสูง
• ค่า R สูง = กระแสต่ำ
• มอเตอร์มี R ประมาณ 0.7-2 Ω

📚 ตัวอย่างจากคู่มือ

มอเตอร์ 72V กินกระแส 100A ใช้กำลังเท่าไหร่?

P = 72 × 100 = 7,200 W = 7.2 kW

🛶 5 kW (48V) 🚤 7.5 kW (72V) ⚡ 10 kW (72V)

💡 คำนวณกำลังไฟฟ้า (P = V × I)

แรงดัน (V) แรงดันระบบ

กระแส (A) กระแสที่ใช้

คำนวณ

📖 สูตรที่ใช้

สูตรกำลังไฟฟ้า:
• P = V × I
• P = I² × R
• P = V² ÷ R

💡 ระดับกำลัง

• < 3 kW: เรือเล็ก/ช้า
• 5-7.5 kW: เรือทั่วไป
• > 10 kW: เรือเร็ว/หนัก

📚 ตัวอย่างจากคู่มือ

ตัวอย่าง 1: แบต 12V 100Ah → 1.2 kWh

ตัวอย่าง 2: แบต 72V 40Ah → 2.88 kWh

🔋 เรือเล็ก (48V 50Ah) 🔋 เรือทั่วไป (72V 40Ah) 🔋 เรือใหญ่ (72V 100Ah)

🔋 คำนวณพลังงานแบตเตอรี่

แรงดันแบตเตอรี่ (V) แรงดันระบบ

ความจุแบตเตอรี่ (Ah) ความจุรวม

คำนวณ

📖 สูตรที่ใช้

Wh = V × Ah
kWh = (V × Ah) ÷ 1,000

💡 เทียบพลังงาน

• 1 kWh = หลอดไฟ 100W เปิด 10 ชม.
• 2.88 kWh = วิ่งเรือได้ 25-35 km
• ยิ่งมาก ยิ่งวิ่งไกล

📚 ตัวอย่างจากคู่มือ

แบต 2,880 Wh กินไฟ 96 Wh/km จะวิ่งได้กี่ km?

ระยะทาง = 2,880 ÷ 96 = 30 km

✅ ประหยัด (80 Wh/km) 🚤 ปกติ (96 Wh/km) ⚠️ กินไฟมาก (120 Wh/km)

🚤 คำนวณระยะทางเรือไฟฟ้า

พลังงานแบตเตอรี่ (Wh) V × Ah

อัตราการกินไฟ (Wh/km) จากการทดสอบ

คำนวณระยะทาง

💡 อัตราการกินไฟ

• < 100 Wh/km: ประหยัดมาก
• 100-150 Wh/km: ปกติ
• > 150 Wh/km: กินไฟมาก

🔄 คำนวณอัตราการกินไฟ

พลังงานที่ใช้ไป (Wh) จากการทดสอบ

ระยะทางที่วิ่งได้ (km) จากการทดสอบ

คำนวณ Wh/km

📚 ตัวอย่างจากคู่มือ

เวลาใช้งาน: แบต 40Ah มอเตอร์กิน 20A → 2 ชั่วโมง

เวลาชาร์จ: แบต 40Ah ชาร์จ 10A → 4 ชั่วโมง

💡 ใช้งานเบา (10A) 🚤 ใช้งานปกติ (20A) ⚡ ใช้งานหนัก (40A)

⏱️ คำนวณเวลาใช้งาน

ความจุแบตเตอรี่ (Ah) ความจุรวม

กระแสที่ใช้เฉลี่ย (A) จากการทดสอบ

คำนวณเวลาใช้งาน

💡 เคล็ดลับ

• ไม่ควรใช้แบตจนหมด 100%
• แนะนำใช้ถึง 80% เท่านั้น
• เวลาจริงจะน้อยกว่าที่คำนวณ 10-20%

🔌 คำนวณเวลาชาร์จ

ความจุแบตเตอรี่ (Ah) ความจุรวม

กระแสชาร์จ (A) จาก Charger

คำนวณเวลาชาร์จ

💡 เคล็ดลับ

• เวลาจริงมากกว่าที่คำนวณ 10-20%
• ชาร์จช้า (0.5C) ดีกว่าชาร์จเร็ว
• LiFePO4: ชาร์จ 0.5-1C ปลอดภัย

📚 ตัวอย่างจากคู่มือ

ต้องการ 48V 40Ah จากเซลล์ 12V 10Ah

4S4P = 16 เซลล์ (48V 40Ah)

🔋 12V System (4S) 🔋 48V System (16S) 🔋 72V System (24S)

🔗 คำนวณการต่อแบตเตอรี่

แรงดันต่อเซลล์ (V) LiFePO4 = 3.2V

ความจุต่อเซลล์ (Ah) ความจุ 1 เซลล์

จำนวนต่ออนุกรม (S) เพิ่มแรงดัน

จำนวนต่อขนาน (P) เพิ่มความจุ

คำนวณ

📖 หลักการต่อแบตเตอรี่

Series: แรงดันรวม = V × จำนวนก้อน, ความจุเท่าเดิม

Parallel: แรงดันเท่าเดิม, ความจุรวม = Ah × จำนวนก้อน

💡 ตัวอย่างระบบ

• 12V: 4S (4 × 3.2V)
• 48V: 16S (16 × 3.2V)
• 72V: 24S (24 × 3.2V)

📚 ตัวอย่างจากคู่มือ

กระแส 100A ควรใช้สายไฟขนาดเท่าไหร่?

AWG 2/0 (67.4 sq.mm) รองรับ 190A

⚡ สายหลักแบต (150A) 🔌 สายมอเตอร์ (100A) 💡 อุปกรณ์เสริม (20A)

🔌 แนะนำขนาดสายไฟ

กระแสสูงสุดที่ใช้ (A) Peak Current

แนะนำขนาดสายไฟ

💡 การใช้งาน

• สายหลักแบต: 25-35 sq.mm
• สายมอเตอร์: 16-25 sq.mm
• สายอุปกรณ์: 2.5-6 sq.mm

📋 ตารางขนาดสายไฟ

AWG	sq.mm	กระแส
4/0	107	302 A
2/0	67.4	190 A
1/0	53.5	150 A
2	33.6	94 A
4	21.2	60 A

📚 ตัวอย่างจากคู่มือ

แบต 40Ah ใช้กระแส 80A คิดเป็น C-Rate เท่าไหร่?

C-Rate = 80 ÷ 40 = 2C

✅ ใช้งานเบา (0.5C) 🔋 ใช้งานปกติ (1C) ⚡ ใช้งานหนัก (2C)

📊 คำนวณ C-Rate

ความจุแบตเตอรี่ (Ah) ความจุรวม

กระแสที่ใช้/ชาร์จ (A) กระแสจริง

คำนวณ C-Rate

💡 ผลกระทบต่ออายุแบต

• < 1C: ปลอดภัย อายุยาว
• 1-2C: ปกติ
• > 2C: อายุสั้นลง

📖 C-Rate คืออะไร?

• 1C = กระแสเท่ากับความจุ (40Ah = 40A)
• 2C = กระแส 2 เท่าของความจุ (40Ah = 80A)
• 0.5C = กระแสครึ่งหนึ่ง (40Ah = 20A)

LiFePO4: ชาร์จ 0.5C-1C, คาย 1C-2C

แบบทดสอบความรู้

ทดสอบความเข้าใจ ต้องผ่าน 70% (7 ข้อจาก 10 ข้อ)

ภาคผนวก

ตารางสเปคอุปกรณ์และคำถามที่พบบ่อย

ตารางสเปคอุปกรณ์มาตรฐาน

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)